เลี้ยงไก่ไข่อินทรีย์แบบปล่อย เลี้ยงง่ายโตเร็ว
เลี้ยงไก่ไข่อินทรีย์แบบปล่อย หมายถึง ระบบการจัดการเลี้ยงไก่ไข่อินทรีย์ที่ปล่อยให้ไก่ได้ออกมาภายนอกโรงเรือนได้อย่างอิสระ โดยเป็นพื้นที่ที่มีหญ้าปกคลุม ทำให้ไก่ได้แสดงพฤติกรรม เช่น การคลุกฝุ่น การไซร้ขนการจิกกินพืช ผัก แมลง ทำให้ไก่มีความสุข อารมณ์ดี จึงเรียกว่า “Happy chick” โดยมีพื้นที่ภายในโรงเรือนอย่างน้อย 4 ตร.ม./ตัว มีพืชปกคลุมดิน ไก่จะต้องมีอิสระที่จะออกจากโรงเรือนได้ตลอดเวลาภายในคอกต้องมีคอนนอน มีรังไข่ให้ไก่อย่างน้อย 7 แม่/รัง
สำหรับวิธีการเลี้ยงไก่ไข่อินทรีย์แบบปล่อย สอดคล้องกับมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ คือ ทำให้ไก่อยู่อย่างธรรมชาติ และการจัดสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยที่ดี จะทำให้ไก่ไม่เครียด มีความสุข มีภูมิต้านทานโรค ทำให้สุขภาพแข็งแรงกว่าไก่ที่เลี้ยงแบบจำกัดพื้นที่หรือขังกรงตับ ที่สำคัญทำให้ไก่โตไวด้วย
ระบบการเลี้ยงไก่ไข่ นั้นสามารถเลี้ยงได้หลายรูปแบบ พอจะจำแนกได้ดังนี้
- ระบบกรงตับ
หมายถึง ระบบการเลี้ยงไก่ไข่ยืนโรงบนกรงตลอดเวลาในพื้นที่จำกัด แคบ และไก่ไม่สามารถแสดงพฤติกรรมตามธรรมชาติได้ - ระบบขังคอก
หมายถึง ระบบการเลี้ยงไก๋ไข่ปล่อยพื้นภายในโรงเรือนตลอดเวลา - ระบบปล่อยอิสระ
หมายถึง ระบบการเลี้ยงไก่ไข่ที่ปล่อยให้ไก่ออกนอกโรงเรือนได้อย่างอิสระ เพื่อให้แสดงพฤติกรรมตามธรรมชาติ ทำให้ไก่มีความสุขและอารมณ์ดี - ระบบอินทรีย์
หมายถึง การเลี้ยงไก่ไข่ระบบปล่อยอิสระ และเลี้ยงด้วยอาหารอินทรีย์
วิธีการคัดเลือกสายพันธุ์ไก่ไข่
พันธุ์ไก่ไข่ที่นำมาเลี้ยงในระบบอินทรีย์ นั้นสามารถใช้พันธุ์ใดก็ได้ ถ้าต้องการเลี้ยงแบบใช้ต้นทุนค่าอาหารต่ำ ให้ผลผลิตได้ดีพอสมควร สามารถเลี้ยงไก่พันธุ์แท้ เช่น ไก่โร๊ดไอร์แลนด์แดง ที่ปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมในประเทศไทยได้เป็นอย่างดีแล้ว หรือไก่ไข่สายพันธุ์ทางการค้าที่ให้ผลผลิตไข่สูง แต่ต้องเลี้ยงดูอย่างดี หรือหากต้องการเอกลักษณ์เฉพาะฟาร์มของตนเองการเลี้ยงไก่ไข่พันธุ์แท้สายพันธุ์เลกฮอร์นขาว ซึ่งให้ไข่ที่มีเปลือกสีขาวก็สามารถสร้างความแตกต่างจากไก่ไข่พันธุ์ทั่วไปได้
โรงเรือนและพื้นที่เลี้ยงไก่ระบบปล่อยอิสระ
- ที่ตั้งควรห่างไกลจากชุมชน เป็นที่ดอนน้ำไม่ท่วม และเป็นพื้นที่ที่สามารถปลูกหญ้าสำหรับให้ไก่กินได้ ดินมีความอุดมสมบูรณ์ เป็นพื้นที่ที่ไม่เคยใช้สารเคมีที่ห้ามใช้อย่างน้อย 3 ปี หรือได้มีการตรวจสอบคุณภาพดินว่าปราศจากสารเคมีหรือโลหะหนักที่เป็นอันตราย
- โรงเรือนและพื้นที่ปล่อยเลี้ยงอิสระต้องแยกจากพื้นที่พักอาศัยชัดเจน โดยยืดหลักในโรงเรือนใช้พื้นที่ 0.5 ตารางเมตรต่อตัว พื้นที่ปล่อยอิสระมีหญ้าให้กิน 5 ตารางเมตรต่อตัว
- พื้นโรงเรือนควรเป็นคอนกรีต ต้องมีวัสดุรองพื้นคอก หนา 3-5 นิ้ว และต้องมีรังไข่ 1 ช่องต่อแม่ไก่ 4 ตัว มีประตูเข้าออก 2 ด้าน เพื่อหมุนเวียนปล่อยไก่ออกสู่แปลงปล่อยอิสระ
ตัวอย่างโรงเรือนเลี้ยงไก่ไข่อินทรีย์
ตัวอย่างเป็นโรงเรือนขนาด 4 * 10 เมตร เลี้ยงไก่ไข่ได้ 150-160 ตัว ภายในโรงเรือนมีรังไข่ และคอนสำหรับให้ไก่นอนในเวลากลางคืนมีพื้นที่ปล่อยขนาด 2 งาน หรือ 800 ตารางเมตร ซึ่งเพียงพอต่อการเลี้ยงไก่ไข่จำนวนดังกล่าว พื้นที่ล้อมรอบด้วยรั่วตาข่าย
อาหารและน้ำ
ในระยะแรก ควรเลี้ยงไก่ด้วยอาหารสำเร็จรูปไก่ไข่ตามระยะอายุของไก่ หลังจากมีประสบการณ์แล้ว สามารถเลือกใช้อาหารได้ตามความเหมาะสม อาหารสัตว์ต้องปลอดภัยจากสารเคมีที่ก่อให้เกิดอันตราย และไม่มีการเสริมยาปฏิชีวนะ มีน้ำสะอาดให้กินอย่างสม่ำเสมอ แต่หากเป็นการเลี้ยงไก่ระบบอินทรีย์ จะต้องให้กินอาหารอินทรีย์เกษตรกรสามารถเสริมวัตถุดิบหรือผลพลอยได้ทางการเกษตร เช่น มะละกอ ข้าวโพดกล้วย ต้นกล้วย พืชผักสวนครัวและสมุนไพร เป็นต้น
การจัดการด้านสุขภาพและการป้องกันโรค
- ต้องมีการใช้น้ำหมักชีวภาพผสมน้ำ หรือ อาหารให้สัตว์กินเป็นประจำ เพื่อเสริมสร้างสุขภาพสัตว์โดยใช้อย่างน้อย 1 ชนิด เช่น น้ำหนัก พืชสีเขียว ผลไม้สุก เนื้อสัตว์และแคลเซียมเปลือกไข่ เป็นต้น ต้องมีการใช้น้ำหมักชีวภาพสมุนไพร หรือให้กินสมุนไพร
- โดยตรง เป็นประจำ เพื่อเสริมสร้างสุขภาพสัตว์ หรือรักษาพยาบาสสัตว์เบื้องต้น เช่น น้ำหมักสมุนไพรบอระเพ็ด ฟ้าทะลายโจร เป็นต้น
- ต้องมีการฉีดวัคนป้องกันโรคระบาดสัตว์ตามโปรแกรมของกรมปศุสัตว์ และต้องมีคอกพักสัตว์ป่วยสำหรับแยกสัตว์ออกมารักษา
การดูแลสุขภาพไก่
นิยมใช้สมุนโพรฟ้าทะลายโจรบดผสมในอาหารให้ไก่กินเพื่อการป้องกันโรคหรือรักษาอาการหวัดหากจำเป็นต้องใช้ยาปฏิชีวนะ ต้องมีระยะเวลาปรับเปลี่ยนก่อนที่จะนำผลผลิตมาขายเป็นไข่อินทรีย์อีกครั้งอย่างน้อย 6 สัปดาห์
ตลาดไข่ไก่อินทรีย์
สำหรับตลาดในการจัดจำหน่ายไข่อินทรีย์ สามารถจำหน่ายได้หลายช่องทาง ทั้งในตลาดของเครือข่ายเกษตรอินทรีย์ หรือซูเปอร์มาร์เกต หรือช่องทางอินเตอร์กลุ่ม Facebook ซึ่งต่องทางต่างๆนั้นก็จะมีเรื่องของต้นทุนค่าบรรจุภัณฑ์ และค่าขนส่งที่แต่กต่างกันออกไป เช่น
- ค่ากล่องกระดาษขนาด 10 ฟอง ราคากล่องละ 5.00 บาท
- ค่ากล่องกระดาษขนาด 6 ฟอง ราคากล่องละ 4.00 บาท
- ค่าขนส่ง จำนวน 240 ฟอง เป็นเงิน 200 บาท เป็นต้น
สูตรอาหารไก่ไข่อินทรีย์ ช่วยลดต้นทุนช่วยให้ไก่แข็งแรงมีสุขภาพดี ขับถ่ายไม่มีกลิ่นเหม็น
สูตรที่ 1. สูตรอาหารไก่ไข่ มีดังนี้
วัตถุดิบ
- กากถั่วเหลือง 15 กก.
- ผักตบชวาป่น 8 กก.
- ปลายข้าว 30 กก.
- ข้าวโพดบด 25 กก.
- มันสำปะหลัง 15 กก.
- ใบกระถินป่น 1 กก.
- สุมนไพร เช่น ฟ้าทลายโจรป่น ขมิ้นป่น 1.5 กก.
- หินปูน 2 กก.
- ไดแคลเซียมฟอสเฟต 1.5 กก.
- วิตามิน แร่ธาตุ 1 กก. ==> รวมทั้งหมด 100 กก.
สูตรอาหารไข่ไก่ สูตรนี้ให้โปรตีนสูงถึง 18% แคลเซียม 1.7% และให้พลังงานรวม 2,800 กิโลแคลอรี่ และเพื่อความแน่ใจในการเป็นอาหารสัตว์อินทรีย์วิถีไทย เราไม่ใช้ยาปฎิชีวนะและฮอร์โมน ดังนั้นจึงควรใส่ว่านรางจืดป่นไปอีก 1 กก. ว่านรางจืดจะช่วยขับสารพิษและสารเคมีตกค้างในตัวไก่ได้อีกทางหนึ่งด้วย
ที่มา : ไข่ไก่ขบถ ไข่ไก่อินทรีย์วิถีไทย
อ้างอิงข้อมูล | การเลี้ยงไก่ไข่อินทรีย์สไตล์แม่โจ้, การเลี้ยงไก่ไข่อินทรีย์ กองส่งเสริมและพัฒนาการปศุสัตว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, www.sarakaset.com
บทความอื่นที่น่าสนใจ